Wielkoformatowy aparat fotograficzny
O aparacie wielkoformatowym nie można powiedzieć, że jest to aparat na określony format negatywu ze standardowym obiektywem. W tym przypadku wymienia się tylko format maksymalny aparatu, np. 8 x 10 cali, czyli 20x25cm. W razie potrzeby można wykonywać zdjęcia o formatach 5 x 7 cali, 4 x 5 cali oraz mniejsze 9 x 12 cm, 6 x 9 cm, 6 x 6 cm, 6 x 4,5 cm, a nawet 24 x 36mm. Produkowane są dwa typy kamer wielkoformatowych: modele składane, przenośne o mniejszych możliwościach i modele przeznaczone wyłącznie do pracy w studio.
Jakiego rodzaju aparaty zaliczają się do grupy modeli składanych?
Do pierwszej grypy możemy zaliczyć aparat skonstruowany przez firmę Linhof o nazwie Master Technika 45 (formatu 4 x 5 cali). Jest to aparat uniwersalny, który może służyć zarówno do wykonywania zdjęć w terenie, jak i w studiu. Jest zaopatrzony w wygodny uchwyt do trzymania lewą ręką. Przy uchwycie znajduje się spust wężyka, za pomocą, którego wyzwala się migawkę centralną wbudowaną w obiektyw. U góry na korpusie jest zamocowany celownik optyczny z wyrównaniem paralaksy, dostosowany do trzech rodzajów obiektywów: szerokokątnego, standardowego i teleobiektywu. Na prawym boku kamery jest dobudowany bardzo dokładny dalmierz, sprzężony ze wszystkimi trzema obiektywami. Czołówkę z obiektywami można odchylać i przesuwać w górę i w dół. Tylną ściankę aparatu można odsuwać od korpusu i również pochylać. Aparat ma format kwadratowy, więc prostokątne kasety z błonami w razie potrzeby przekręca się do pozycji pionowej lub poziomej. Zamiast kaset na błony płaskie można stosować również kasety na film zwojowy typu 120 oraz na film perforowany szerokości 70 mm (53 klatki formatu 6 x 7 cm). Aparat jest zaopatrzony w szyny umożliwiające wysunięcie czołówki do przodu. Ostrość nastawia się wysuwając szynę mechanizmem zębatkowym, a przy tym można korzystać zarówno z matówki, jak i z dalmierza.
Do drugiej grupy należą aparaty o konstrukcji modułowej produkowane między innymi przez firmy Linhof, Sinar i Cambo. Poszczególne części montowane są na pojedynczej szynie zamocowanej do bardzo ciężkiego i stabilnego statywu. Przy tym systemie można konstruować dowolne układy, w zależności od potrzeby. Jak już zaznaczyliśmy, jedynym ograniczeniem jest maksymalny format negatywu, wynoszący zazwyczaj 8 x 10 cali. Stosując obiektyw o ogniskowej (1200 mm), można dobudować drugi dodatkowy mieszek na przedłużonej szynie. W przypadku obiektywu szerokokątnego (47 mm) mieszek nie mieści się pomiędzy czołówką a tylną ścianką, dlatego zamiast niego zakłada się osłonę w formie krótkiego czarnego rękawa.Zarówno czołówka, jak i tylna ścianka mają możliwość pochylania się i obracania w różnych płaszczyznach. Do kontrolowania tych ruchów służą skale przesuwu i skale obrotu o określone kąty, które są wygrawerowane na częściach ruchomych.
Kamery wielkoformatowe
Pochylanie czołówki i tylnej ścianki aparatu sprawiają, że możliwe jest pełne wykorzystanie głębi ostrości. Kamery wielkofomatowe mają ograniczoną głębię ostrości, ponieważ ze względu na duże wymiary formatu negatywu, ogniskowe obiektywów są bardzo długie. Samo przysłanianie obiektywów nie wystarcza, gdyż trzeba stosować jaśniejsze oświetlenie i wydłużać czas ekspozycji. Ponadto bardzo małe otwory przysłony wpływają na pogorszenie działania obiektywu wskutek uginania się fal świetlnych. Nachylając ramy kamery tak, jak to pokazano na rys.1., można uzyskać na zdjęciu największą głębię ostrości. Jest to zgodne z zasadą Scheimpfluga. Umowne linie narysowane od płaszczyzny ostrości oraz przedniej i tylnej ramy kamery powinny spotkać się w jednym punkcie oznaczonym grubą strzałką. Położenie płaszczyzny ostrości ocenia się wstępnie na podstawie położenia tylnej ramy aparatu i obiektywu, a następnie nachyla płytę czołową tak, aby linie poprowadzone od płaszczyzny przedniej i tylnej ramy spotkały się w tym punkcie.
Do tego typu aparatów produkowane są dziesiątki obiektywów wymiennych wysokiej jakości, oferowanych przez znane wytwórnie. W ofercie firmy Linhof istnieje ponad 150 typów obiektywów o ogniskowych od 47 mm do 1200 mm, w tym także obiektywy specjalne do makrofotografii. Oferowane są również różne niezbędne dodatki ułatwiające pracę fotografa w studio: wymienne matówki, kompendia, komplety filtrów, dodatkowe mieszki, kasety na filmy systemu Polaroid, nasadki pryzmatyczne itp.
Bardzo pomysłowym urządzeniem jest „zdalne” sterowanie dźwigniami zamiany czasów migawki i otworów względnych przysłony. Po zmontowaniu przed czołówką aparatu mieszkowej osłony, dostęp do obiektywu jest mocno utrudniony. Aby zmienić nastawienia, nie trzeba nic demontować, porusza się po prostu wystającymi do góry przedłużanymi dźwigniami. Jedną z głównych zalet aparatów wielkoformatowych jest możliwość stosowania ruchów przesuwnych oraz „pokłonów”, jak popularnie nazywa się odchylanie czołówki i tylnej ścianki. W ten sposób można zwiększyć znacznie głębie ostrości i likwidować zniekształcenia perspektywiczne, które bardzo niekorzystnie wpływają na estetykę obrazu.
Duża rozdzielczość przede wszystkim
Po zastosowaniu specjalnego adaptera do kamery wielkoformatowej można zamontować aparat cyfrowy dużej rozdzielczości. Szwajcarska firma Sinar produkuje tego typu urządzenia o nazwie Sinarcam. Są one wyposażone w mechanizmy przesuwów i pokłonów oraz mają możliwość stosowania różnych obiektywów wymiennych. Zapis obrazu odbywa się na matrycowym barwnym przetworniku obrazu o dużej rozdzielczości. W podobny sposób aparaty cyfrowe są montowane do systemu modułowego oferowanego przez firmę Linhof. Jest to wygodny i tani sposób przygotowywania barwnych ilustracji do powielania drukiem, o ile powiększenia obrazów nie przekraczają formatu A4. Jakość ilustracji jest porównywalna z ilustracjami otrzymywanymi metodami tradycyjnymi. Posługiwanie się aparatem wielkoformatowym w studio to zajęcie dla kilkuosobowej ekipy – dowiadujemy się od Marcina z Marvid Studio. Wykonując np. zdjęcie reklamowe otwartego pudełka czekoladek, należy dobrać odpowiedniego koloru matowe tło, ustawić aparat z właściwym obiektywem tak, aby obiekt widoczny na matówce był w miarę ostry. Następnie tak manewruje się czołówką i tylnią ścianką aparatu by głębia ostrości obejmowała cały obiekt. Wtedy znów manipuluje się aparatem, niwelując przerysowania perspektywiczne. Wtedy przychodzi czas na poprawienie wyglądu czekoladek. Ich powierzchnie pokrywa się delikatnie cienką warstwą gliceryny, aby nadać im właściwy połysk.
Samo zdjęcie wykonuje się przysłaniając obiektyw aparatu do wartości przysłony 64. W studio stosuje się oświetlenie błyskowe. Kilka reflektorów zasilanych jest przez wydajne zasilacze o mocy dochodzącej. do kilku tysięcy Ws (wat / sek). Podczas wstępnych manipulacji obiekt oświetlają lampy halogenowe wbudowane w reflektory. Ponieważ barwna błona odwracalna formatu 8 x 10 cali jest bardzo droga, aby wyeliminować ewentualną pomyłkę, przed właściwym zdjęciem wykonuje się zazwyczaj dwa lub trzy zdjęcia na kasecie z filmem polaroid. Można wtedy po paru minutach ocenić ekspozycję i kolorystykę fotografowanego obiektu. Po wykonaniu zdjęcia w dużym formacie, błonę wywołuje się w laboratorium, mieszczącym się obok studia. Jeśli zdjęcie wyszło znakomicie, można zacząć porządkowanie studia. W przypadku jakichkolwiek zastrzeżeń, całą pracę należy zaczynać od początku.
Poza aparatami, poczytaj także o laptopach.
Polecane:
Etykiety:
Podziel się:
