Audyt ISO 14001 – jakie są najczęstsze błędy popełniane podczas audytów i jak ich uniknąć?

mar 23, 2023

Norma ISO 14001 to wiodący standard dotyczący systemów zarządzania środowiskowego. Jego wdrożenie stanowi potwierdzenie konsekwentnego implementowania w organizacji rozwiązań, których celem jest doprowadzenie do maksymalnego ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko.

W jakich sytuacjach należy przeprowadzić audyt ISO 14001? 

Audyt ISO 14001, jak każdy inny audyt systemu ISO, stanowi systematyczny, niezależny i udokumentowany proces uzyskiwania danych pozwalających na obiektywną ocenę stopnia spełniania przez daną organizację wymogów stawianych przez normę. Wykonywany jest w sytuacji, gdy konieczne jest: 

• ustalenie efektywności zachodzących w systemie procesów, 
• określenie możliwości doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego, 
• zbadanie skuteczności działań zapobiegawczych i korygujących podejmowanych w systemie, 
• zweryfikowanie spełnienia przez organizację wymagań normy ISO 14001, 
• uzyskanie certyfikatu potwierdzającego zgodność systemu zarządzania środowiskowego z normą ISO 14001. 

W jakich organizacjach przeprowadza się audyt ISO 14001? 

Audyt ISO 14001 przeprowadza się w organizacjach, które wdrożyły system zarządzania środowiskowego i chcą zapewnić jego poprawne działanie. Na implementację tego systemu decydują się podmioty różnego rodzaju. Audyt określający zgodność z wymogami normy ISO 14001 przeprowadza się zarówno w niewielkich firmach prowadzących działalność w jednej lokalizacji, jak i w międzynarodowych korporacjach. Działania audytowe prowadzone są w:

• firmach prowadzących działalność produkcyjną, 
• firmach prowadzących działalność przetwórczą, 
• firmach prowadzących działalność usługową, 
• organizacjach działających w sektorze publicznym,
• organizacjach działających w sektorze prywatnym, 
• przedsiębiorstwach będących pierwotnymi producentami sprzętu, 
• przedsiębiorstwach pełniących rolę dostawców. 

Obowiązek przeprowadzenia audytu ISO 14001 spoczywa przy tym na wszystkich firmach, które: 

• posiadają flotę pojazdów służbowych, 
• posiadają instalacje cieplne, 
• posiadają składowisko odpadów, 
• emitują gazy do atmosfery, 
• wprowadzają na rynek opakowania i odpady, 
• wprowadzają na rynek sprzęt elektroniczny, 
• produkują sprzęt mechaniczny, 
• przetwarzają substancje toksyczne, 
• realizują gospodarkę wodno-ściekową, 
• produkują substancje bakteriobójcze i toksyczne, 
• posiadają magazyny z ropą naftową lub innymi substancjami chemicznymi, 
• pracują w dużym hałasie. 

Kto może być odpowiedzialny za wykonanie audytu ISO 14001? 

Za wykonanie audytu ISO 14001 w organizacji odpowiedzialny jest posiadający stosowne kompetencje audytor. Do pełnienia tej funkcji uprawnia otrzymanie certyfikatu ukończenia szkolenia przygotowującego do audytowania drugiej i trzeciej strony według wymagań Systemu Zarządzania Środowiskiem i normy ISO 14001. Osoba, która ukończyła tego typu szkolenie posiada wiedzę z zakresu:

• normy ISO 14001, 
• kluczowych zagadnień środowiskowych, 
• planowania audytu na podstawie kryteriów audytowania ISO, 
• przeprowadzania audytu Systemu Zarządzania Środowiskiem,
• tworzenia stosownych, zrozumiałych raportów, 
• przekazywania klientowi zawartych w raporcie uwag z audytu. 

Audytor ISO 14001 musi wykonywać swoją pracę sumiennie, uczciwie i odpowiedzialnie. Jest zobowiązany do zachowania bezstronności i działania w taki właśnie sposób. Osoba pełniąca rolę audytora ISO 14001 musi stosować się do wszystkich obowiązujących wymagań prawnych w zakresie ochrony środowiska i zarządzania odpadami. 

Błędy najczęściej popełniane w trakcie audytu ISO 14001 

Do najczęściej popełnianych w trakcie audytu ISO 14001 błędów zaliczają się przede wszystkim: 

• brak właściwej komunikacji, 
• ograniczenie interakcji wyłącznie do osób na stanowiskach kierowniczych, 
• ograniczenie działań kontrolnych wyłącznie do sfery teoretycznej, 
• dzielenie się z audytowaną organizacją gotowymi rozwiązaniami, 
• uczenie audytowanej jednostki obowiązujących procedur, 
• wyciąganie nieuzasadnionych wniosków, 
• brak określenia jasnych wymagań, 
• używanie mało precyzyjnych określeń przy raportowaniu, 
• nieumiejętność właściwego zaplanowania audytu o zebrane dane wejściowe, 
• niedotrzymanie dyscypliny czasowej. 

Błędem często popełnianym przez audytorów ISO 14001 jest niechęć do przyznania się do pomyłki.

Jak można uniknąć błędów w trakcie audytu ISO 14001? 

W celu uniknięcia błędów w trakcie audytu ISO 14001, audytor powinien zachować profesjonalną, bezstronną postawę i powstrzymać się przed podsuwaniem audytowanej organizacji gotowych rozwiązań. Musi uczciwie przedstawić wyniki działań kontrolnych, które powstały w oparciu o weryfikowalne dowody. 

Konieczne jest również, by audytor nie ograniczał się do rozmów tylko z kadrą kierowniczą i wszedł w komunikację z pracownikami niższych szczebli. Osoba na tym stanowisku musi być zdolna do przyznania się do popełnionego błędu, gdyż tylko w ten sposób można zapewnić rzetelność audytu.